•در مقابل اصطلاح رژیم همه چیزخواری که شامل تمام منابع حیوانی و گیاهی میباشد ،رژیم غذایی گیاهخواری میباشد که به معنی محدود کردن رژیم غذایی به غذاهای گیاهی و پرهیز از مصرف انواع گوشتها و محصولات حیوانی است.
•شروع گیاهخواری با تاریخ پیدایش انسان در روی زمین آغاز شده است . انسان های اولیه در جنگل های گرمسیری زندگی می کردند و خوراك آنها میوه درختان بود.
• اما به واسطه پیش آمدهای ناگهانی مانند زمین لرزه ، سیل و غیره به نواحی دیگری كوچ کردند و به تناسب تغییرات آب و هوایی و كمیاب شدن میوه ها و به علت گرسنگی مجبور شدند از گوشت جانورانی را كه برای دفاع از خود می كشتند بخورند و پس از كشف آتش این عادت را حفظ نمودند.
•مردم به دلايل مختلف از جمله به دليل اخلاقي ، فلسفي و مذهبي ،اقتصادي ، فرهنگي ويا بيماري گياهخوار مي شوند. از ديد اخلاقي بعضي از افراد مصرف غذاهاي حيواني را کفر مي دانند. از ديد مذهبي بعضي افراد كشتن حيوانات را گناه مي دانند و برخي افراد به دليل فقرگياهخوار مي شوند. گروه ديگر جهت حفظ سلامتي و مسائل درماني و يا براي زيبايي اندام، گياهخوار مي شوند.
•برخی از منابع غذایی گیاهخواران:
•پروتیین
•(غلات،دانه های خوراکی،دانه های مغزدار، حبوبات ،سویا )
•کربوهیدرات
•(غلات،میوه جات، حبوبات،سیب زمینی)
•چربی
•(دانه های مغزدار،دانه های خوراکی وروغن آنها، کره گیاهی،آووکادو)
•ویتامینها و مواد معدنی
•ویتامین آ
•درهویج،سبزیجاتی که برگ سبز دارند، گوجه فرنگی،کدو،انبه) )
•ویتامینهای گروه ب شامل: تیامین،ریبوفلاوین، اسیدفولیک، پانتوتنیک اسید، پریدوکسین، ب12
•(میوه های خشک شده،سبزیجات، قارچ، گندم)
•ویتامین ث
•(مرکبات، توت فرنگی، سبزیجات)
•ویتامینِD2
•ویتامین ای
•(دانه های مغزدار، دانه های گیاهی، روغن سبزیجات، سبوس گندم)
•موادمعدنی و کلسیم
•(کلم بروکلی، غلات، شیرسویا، حبوبات، سبزیجات دریایی)
•آهن
•(میوه های خشک شده ،گندم، سبزیجات، جو، حبوبات)
•روی:
•(غلات، حبوبات، جعفری ، سبوس گندم)
•مزایای گیاهخواری
•گیاهخواران در برنامه غذایی‌شان تنها از منابع گیاهی مانند انواع سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات، حبوبات، مغزها و دانه‌های روغنی استفاده می‌کنند. این رژیم اگر به صورت متنوع و کامل استفاده شود، تمامی نیازهای غذایی این گروه را تامین می‌کند. این رژیم نسبت به سایر رژیم‌های غذایی، کلسترول و اسیدچرب اشباع کمتری دارد و کمتر از 30 درصد کالری رژیم از منبع چربی تامین می‌شود که بیشتر آن اسیدهای چرب غیراشباع است. به همین دلیل خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق، فشارخون بالا، دیابت و سرطان‌ها در این گروه کمتر از سایرین است. علاوه بر آن، این رژیم حاوی درصد زیادی کربوهیدرات و فیبر است که به سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و از سرطان کولون جلوگیری می‌کند و در درمان یبوست موثر است. دیگر اینکه این رژیم از حجم زیاد و کالری کم برخوردار است که به کاهش ابتلا به انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان کولون، ریه و سینه منجر می‌شود و احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا و سکته‌های مغزی کاهش می‌یابد..
•مزایای گیاهخواری
• كمك به كاهش وزن – كاهش خطر ابتلا به بیماری های قلب و عروق – كاهش سكته مغزی – كاهش ابتلا به سنگ كیسه صفرا- كاهش ابتلا به سرطان روده، ریه و سینه – كاهش ابتلا به دیابت نوع 2 – كاهش ابتلا به فشار خون و آرتریت روماتوئید – کمک به درمان یبوست
•معایب رژیم گیاهخواری
•با وجود کلیه مزایایی که این نوع رژیم دارد ولی خطر پیدایش کمبودهای تغذیه‌ای در گیاهخواران، به خصوص گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان باردار و شیرده، کودکان، نوجوانان و ورزشکاران وجود دارد. در دوران بارداری و شیردهی به دلیل تامین رشد جنین و تغییرات بدن مادر، نیاز به کالري، پروتیین، ویتامین و مواد معدنی افزایش می‌یابد ولی ویتامینهای ب 2،6،12 واسیدفولیک و عناصری مثل روی و آهن در منابع حیوانی بیشتر و قابل جذب‌تر هستند٬به طوریکه ب 12را فقط در منابع حیوانی می توان یافت. بنابراین مادران باردار و شیرده که از این رژیم استفاده می‌کنند باید به میزان بالاتری از مغزها، حبوبات، میوه‌های خشک و محصولات لبنی یا در صورت امتناع از شیر سویا استفاده کنند. درباره کودکان پیرو این رژیم نیز با وجود برنامه‌غذایی متنوع و کامل می‌توان رشد مناسب آنها را تامین کرد،
•ولی به دلیل وجود مقادیر زیاد مهارکننده‌های جذب در منابع گیاهی مانند فیتات که در غلات و دانه‌ها وجود دارد، اگزالات که در اسفناج، ریواس، شکلات و بادام‌زمینی وجود دارد، سیترات موجود در مرکبات و تانات موجود در چای، به کاهش جذب مواد مغذی منجر می‌شود. بنابراین درباره کودکان بهتر است علاوه بر تامین پروتیین کافی برای سلامت و رشد استخوان‌هایشان و رفع نیاز به چربی و کلسیم باید از شیر و لبنیات نیز استفاده کنند و علاوه بر آن از منابع روی که برای رشدشان مفید است، استفاده کنند. غلات سبوس‌دار، سبزی‌های برگ سبز تیره و زرد تیره منبع خوب روی هستند. از دیگر معایب رژیم گیاهخواری وجود مقادیر فراوان ویتامین ث است که مازاد آن به اسید اگزالیک تبدیل می‌شود و خطر ابتلا به سنگ‌های اگزالاته کلیوی را در این گروه افزایش می‌دهد. در پایان باید یادآور شویم که برای حفظ سلامت کامل و همه جانبه، داشتن یک رژیم متعادل، متناسب و متنوع کلید طلایی موفقیت است..
•ویتامین های ب (6،12،2 )اسید فولیك و عناصری مثل روی و آهن در منابع حیوانی بیشتر و قابل جذب تر هستند.
•ـ وجود مهار كننده های جذب درمنابع گیاهی مثل ” فیتات ” ( در غلات سبوس دار، انواع مغزها و دانه ها )، اگزالات ( در اسفناج ، ریواس، جعفری ، بادام زمینی و انواع مغزها ) و سیترات ( در مركبات ) باعث كاهش جذب مواد مغذی می شوند.
